Fotografiehutten

'Dassenhut' - Belgische Ardennen

Sinds 2014 beschikt Landschap vzw over een ‘dassenhut’ voor natuurspotters en fotografen in de Belgische Ardennen, in de omgeving van Baraque de Fraiture (uitrit 50 van de E25 Luik-Luxemburg). De 'oude' hut werd in 2022 gesloopt en is begin 2024 vervangen door een volledig nieuwe kijk- en fotografiehut, state of the art, met alle comfort.

De nieuwe 'dassenhut' bevindt zich op 25 meter van een bewoonde dassenburcht. De zeer ruime hut staat dwars op een helling en heeft daarom drie verschillende niveaus binnenin. Ze biedt plaats aan tien spotters of zes fotografen, plus een gids. De ramen zijn voorzien van het allerbeste spiegelglas met een dikte van slechts vier millimeter, waardoor je zonder vervorming door het glas kan fotograferen. Voor fotografen die ondanks de voordelen van het spiegelglas toch zonder glas willen fotograferen, zijn er luiken voorzien waardoor zelfs de grootste telelens met zonnekap past. De ruimte rond de lens wordt dan afgeschermd met camouflagedoek.

Alle foto's bij dit artikel zijn effectief gemaakt vanuit onze dassenhut, weliswaar gespreid over jaren. Kom dus niet met de verwachting om in één avond deze reeks te maken!

Inrichting van de dassenhut

De dassenhut biedt plaats aan maximaal zes natuurfotografen die - zonder elkaar te hinderen - kunnen fotograferen vanop de eerste rij op drie verschillende niveaus: drie zittend in stoelen op het bovenste niveau, één zittend of liggend op het middelste niveau, en nog twee zittend op liggend op het onderste niveau. De hut is in totaal vijf meter breed en 2,5 meter diep. Ze is zo hoog dat zelfs boomlange Nederlanders nergens het dak raken. De bodem is uitgevoerd in kunstgras, speciaal voor de fotografen die een liggende houding verkiezen. Achter de zes plaatsen op de eerste rij zijn er vier plaatsen op verhoogde podia op de tweede rij, waardoor nog eens vier personen comfortabel kunnen kijken over de eerste rij heen. De in totaal tien plaatsen voor spotters zijn allemaal evenwaardig. Voor fotografen zijn vooral de zes plaatsen op de eerste rij geschikt.

De drie zitplaatsen vooraan op het bovenste niveau zijn uitgerust met een rubberwood tafelblad net onder de fotografieluiken, bedoeld om een tafelstatief, rijstzak of kersenpitkussen te gebruiken (mee te brengen door de fotograaf zelf). De drie plaatsen op de lagere niveaus hebben geen tafelblad, wel uitneembare luikjes op verschillende hoogtes, tot zelfs op grondniveau voor wie liggend wil fotograferen met een zeer laag standpunt. Wie op die lagere niveaus gewoon zittend wil fotograferen, fotografeert vanuit zijn stoel door glas. Kortom, er is voor elk wat wils en de mogelijkheden zijn eindeloos!

Gids en locatie

Fotografen kunnen de ‘dassenhut’ privé huren, ALTIJD begeleid door één van de gidsen die bij het ‘badger watching’-project betrokken zijn. Alle gidsen zijn Nederlandstalig, maar op aanvraag kan ook Frans of Engels gesproken worden. Er wordt afgesproken met de gids enkele uren voor zonsondergang, vanaf 18u30. De locatie is in de buurt van Baraque de Fraiture, bij afrit 50 (La Roche-en-Ardenne/Vielsalm) van de E25 Luik-Neufchâteau-Luxemburg. De exacte afspraakplaats wordt pas meegedeeld na boeking.

De dassensite

De wandelafstand van de parkeerplaats tot de dassenhut bedraagt amper één kilometer. De weg die je nog te voet moet afleggen, is onverhard en soms nat. Op het einde moet je een steile helling op die erbij ligt als een chaotische kapvlakte met opslag van struiken. De dassenburcht en de observatieplek waar de dassen zich laten bewonderen, liggen in het bos naast de kapvlakte, net onder de top van de heuvel, aan de rand van een weiland. Voor minder mobiele personen of personen met een zwakke fysieke conditie is een alternatieve route naar de dassenhut mogelijk, maar hoedanook moet er nog minstens 300 meter gewandeld worden door glooiende weilanden met soms hoog gras.

Voorbereiding

Bij aankomst in de hut, rond 19u, kunnen de fotografen de verschillende zitplaatsen testen, hun materiaal installeren en vanuit de hut kijken welke de meest fotogenieke plekjes zijn. In overleg met de fotografen strooit de gids een beperkte hoeveelheid ‘dassensnoepjes’ – pinda’s – om de dassen aan te moedigen naar de observatieplek te komen. We zijn tijdig in de hut aanwezig en komen er niet meer uit tot de show waarop we hopen voorbij is. Vervolgens is het wachten en stil zijn, maar dat zijn natuurfotografen gewend. Doorgaans worden de dassen pas rond 21u bovengronds actief.

De das beslist

Tussen de dassenburcht en onze dassenhut zit een voor de dassen comfortabele afstand van ongeveer 25 meter. Elke das in de burcht kiest zélf of hij al dan niet op de verleiding van de heerlijk geurende dassensnoepjes ingaat. In het verleden waren er weleens leden van de dassenfamilie die de dassensnoepjes compleet negeerden en zo goed als nooit in de buurt van de hut kwamen. Je moet er immers van uitgaan dat de dassen de fotografen of spotters wel degelijk ruiken, en niet elke das is zo verlekkerd op pinda’s dat hij er mensengeur voor wil verdragen… Andere dassen komen de ene keer wel, de andere keer niet.

Dassenshow niet gegarandeerd

Elk seizoen is anders. De tijd dat we jaar na jaar 99% dassengarantie konden bieden ligt helaas al een tijdje achter ons. De gidsen van de dassenhut doen hun uiterste best om een zekere routine te brengen door regelmatig te voederen, ook als er geen fotografen of spotters zijn. Behalve de wispelturigheid van de dassen is er natuurlijk ook nog de onvoorspelbaarheid van de weersomstandigheden: donker weer of een plots onweer, bijvoorbeeld, kunnen roet in het eten gooien. Soms zijn de dassen ook zonder enige aanwijsbare reden minder op hun gemak en komen ze later uit hun burcht. En zelfs als ze op tijd bovengronds actief zijn, kan de nadering van wilde zwijnen, de aanwezigheid van meerdere wasberen of een alarmkreet van een gaai voldoende zijn om ze te zien wegstormen. Zodra het gaat schemeren, voelen dassen zich een stuk veiliger en worden ze wat driester.

Andere avonden zit een das al om 21u bovenop de burcht en laat hij zich gewillig fotograferen terwijl er een streepje avondzon op zijn neus valt. Finaal beslissen de dassen en de weergoden dus welke foto's jij maakt. Wij kunnen alleen maar ons uiterste best doen om de kansen maximaal te maken.

Wasbeer als randanimatie

Het is belangrijk om tijdig in de hut te zitten, want het gebeurt dat andere bosbewoners verrassend vroeg present zijn. Daarom wordt er standaard afgesproken om 18u30. Hoe langer de dagen, hoe groter het aantal uren dat er nog bij daglicht kan gefotografeerd worden. Zijn de dassen nog niet aanwezig, dan zijn er altijd wel boomklevers, mezen, gaaien, bosmuizen of eekhoorns om de fotografen te boeien. Occasioneel, maar dikwijls pas in de duisternis, laten ook vos, ree, wild zwijn, steenmarter of wilde kat zich zien, maar daarover kunnen we absoluut geen beloftes doen! Vaak hangen er ook edelherten rond in de buurt.

Eéntje waar we wél min of meer kunnen op rekenen, is de wasbeer. Deze invasieve exoot is overal in de Ardennen aanwezig, ook rond de dassenhut. Als er al geen dassen op de afspraak zouden zijn, dan mogelijk wel één of meerdere wasberen, vaak heel dichtbij. Wasberen zijn ook zwart-met-wit en even fotogeniek als dassen. Hou er dus rekening mee dat je mogelijk met foto's van deze reserve-das thuiskomt! Ideaal is natuurlijk om beide soorten op de foto te krijgen, want die kans is ook reëel.

Fotograferen bij daglicht

Eénmaal donker, kan binnenkort de observatieplek met kunstlicht verlicht worden zonder de dassen te storen – ze reageren niet op de geïnstalleerde verlichting – maar voor een natuurfotograaf is dat wellicht maar een ‘second choice’. Op 21 juni zijn de dagen het langst en de nachten het kortst; hoe verder daarvandaan, hoe korter de observatie bij daglicht. Toch kunnen er in praktijk goede beelden bij daglicht gemaakt worden van midden mei tot midden augustus. En als het toch eens tegenzit wat de fotografiemogelijkheden betreft, dan is er nog altijd het puur genieten van de dieren.

'Kiezen is verliezen': bever gaat aan jouw neus voorbij...

Op weg naar de dassenhut lopen we langs een mooie beversite, met een indrukwekkende beverdam, een beverburcht en een idyllisch bevermeertje. Neem eventueel de tijd om het landschap te fotograferen. Als je veel geluk hebt, zijn de bevers al actief op het ogenblik dat wij langslopen, maar ga ervan uit dat de bever en de das op ongeveer hetzelfde ogenblik hun respectievelijke burchten verlaten, en dat jij dus al lang hoog en droog op de helling in de dassenhut moet zitten als beneden in het dal de bevers wakker worden. In principe geen bevers voor de lens dus, maar daarvoor was je ook niet gekomen. Wil je op een andere datum bevers zien of fotograferen, dan kan je ook daarvoor een gids boeken bij Landschap vzw.

Het eindsignaal

Belangrijk: niet de fotografen, maar wel de dassen en de andere bosbewoners beslissen wanneer de show ten einde is. De hut wordt in principe pas verlaten als de laatste das of wasbeer spontaan de observatieplek verlaten heeft. Zo voorkomen we dat de dieren verstoord worden en dat ze de hut met mensen gaan associëren. We blijven dus in de hut tot de bosbewoners spontaan vertrekken, zodat ze zeker geen mensen uit de hut zien komen.

Zodra de omstandigheden niet meer OK zijn om te fotograferen, kan je dus nog nagenieten met je fototoestel aan de kant.

De weg terug

Doorgaans verlaten we de hut langs de achterkant van de site, via het weiland bovenop de heuvel. Zo hoeven we de wissels van de dassen niet meer te kruisen en hoeven we niet in het donker naar beneden over de helling en de kapvlakte.

Kledij en geurtjes

Natuurfotografen weten doorgaans beter dan wie ook hoe ze zich moeten gedragen en hoe ze zich moeten kleden om zo weinig mogelijk verstoring teweeg te brengen. Dassen zijn echter speciale wezens met een zéér goed ontwikkeld gehoor en reukzin. Hou zeker rekening met het volgende:

- Vermijd kledij die kraakt, zoals anorakken. Fleece en wollen truien maken véél minder lawaai.

- Gebruik geen deodoranten, aftershave, muggenmelk, zonnecrème of andere smeersels.

Ook dit nog...

- Er is geen toilet in de hut of bij de parkeerplaats dicht bij de dassensite. Neem je voorzorgen bij de horeca op Baraque de Fraiture!

- De dassenhut ligt in de Hoge Ardennen, die niet voor niets zo heten. Hou er rekening mee dat het hier ’s avonds en ’s nachts beduidend kouder is dan in Vlaanderen of Nederland! Zorg voor warme kledij (minstens in reserve).

- De weersomstandigheden hebben weinig invloed op de waarnemingskans. De dassen zijn even vaak bij regenweer als bij mooi weer present. Uiteraard zijn de lichtomstandigheden wél van belang voor de betere fotokansen...

- Zowel de dassensite als de beversite liggen op privéterrein; later terugkeren zonder gids kan dus NIET de bedoeling zijn, want dat zou het hele ‘badger watching’-project op de helling zetten (i.v.m. gemaakte afspraken met de private terreineigenaars). De dassensite wordt overigens bewaakt met wildcamera's én binnenkort ook met een beveiligingscamera.

Prijzen

De prijs voor privéhuur is 185 euro voor een lid van Landschap vzw of 200 euro voor een niet-lid per avond, verplichte begeleiding door een lokale dassengids inbegrepen. De duurtijd is dan van 18u30 tot 22u30, maximaal 23u. Wie nog langer wil blijven om te fotograferen met kunstlicht, kan dat eventueel ter plaatse vragen aan de gids (richtprijs is dan 20 euro/bijkomend uur).

Voor elke bijkomende persoon in de hut (fotograaf of niet-fotograaf) rekenen we een vergoeding van 25 euro voor een lid of 30 euro voor een niet-lid; die prijs is gebaseerd op het tarief dat we hanteren voor de door Landschap vzw georganiseerde kijkavonden. Noteer wel dat tijdens de gewone kijkavonden niet mag gefotografeerd worden, terwijl dat dus wél mogelijk is in het kader van privéhuur als het gezelschap dat zo afspreekt.

Als je als fotograaf of spotter één of meerdere (foto)maatjes meebrengt en de kosten deelt, gaat de prijs per persoon snel omlaag naarmate de groep groter wordt. Je kiest dus zélf waar de ideale balans ligt tussen prijs per persoon en de omvang van de groep.

Gids als raadgever

Als vrienden of partners samen de hut huren, beslissen ze onderling of de fotografieluiken open gaan of niet, hoe de plaatsen verdeeld worden etcetera. Bij privéhuur zal onze gids veel minder streng zijn dan tijdens de door Landschap vzw georganiseerde avonden. Hij of zij stelt zijn/haar kennis ter beschikking, geeft aanbevelingen en goede raad, die je als individu of groep wel of niet opvolgt. Verpest je het voor jezelf door de raadgevingen van de gids in de wind te slaan of verpest de ene deelnemer het voor de andere, dan is dat een probleem waar Landschap vzw niet verantwoordelijk voor kan zijn. In het slechtste geval komt er een einde aan een jarenlange vriendschap of loopt een huwelijk op de klippen. Waar de gids wél absoluut over blijft waken tijdens een privésessie, is het welzijn van de dassen en de andere bosbewoners. Dat staat immers altijd voorop. Je mag het dus verpesten voor jezelf, maar nooit voor de dassen.

Als Landschap vzw zélf mensen bij elkaar brengt die elkaar niet kennen, hetzij voor een georganiseerde kijkavond met tien deelnemers hetzij voor een georganiseerde fotografie-avond met z'n zessen, zijn we véél strenger: dan moet iedereen gelijke kansen krijgen, wat betekent dat er niet gefotografeerd wordt door de luiken (verhoogde kans op verstoring) tijdens georganiseerde fotografie-avonden en dat er zelfs helemaal niet gefotografeerd wordt tijdens de kijkavonden. 

Beschikbaarheid van de hut

Van half mei tot half augustus is de dassenhut dagelijks beschikbaar voor natuurfotografen. Buiten het fotografie-hoogseizoen, van eind april tot half mei en van half augustus tot eind oktober, zijn een aantal zaterdagavonden gereserveerd voor de dassennocturnes (kijkavonden) van Landschap vzw, waarvoor maximaal 10 personen per keer worden toegelaten. De dassennocturnes zijn ideaal om de site te komen prospecteren en uit te zoeken welk materiaal je best meebrengt voor een privésessie met de dassen. Je vindt de data en de inschrijfprocedure voor de kijkavonden (zonder fotograferen!) in de activiteitenkalender van Landschap vzw.

Doorgaans kunnen wij jou de dassenhut privé verhuren op de dag die je zelf kiest; de gidsen zijn zeer soepel en passen zich aan. De verhuring aan natuurfotografen is in principe beperkt tot het hoogseizoen: van midden mei tot midden augustus, omdat buiten die periode de waarnemingstijd bij daglicht steeds korter wordt. Buiten het hoogseizoen wordt de hut ook verhuurd als fotografen dat uitdrukkelijk wensen, maar dan worden de kansen op succes bij daglicht kleiner. Weldra zal de site echter beschikken over kunstlicht dat geen impact heeft op de bosbewoners, wat de mogelijkheden verruimt.

Voor het louter spotten van dassen (zonder fotograferen) is het verschil tussen dag- en kunstlicht minder belangrijk. Daarmee starten we al in april en eindigen we pas eind oktober.

Tijdens de koude wintermaanden houden de dassen geen winterslaap maar wel een winterrust, waarbij ze teren op hun vetreserves en niet meer dagelijks naar buiten komen. In die periode kunnen observaties of foto's van dassen dus zeker niet gegarandeerd worden, maar wie weet zijn er dan wel andere opportuniteiten zoals wilde zwijnen in de sneeuw of andere verrassingen. Hou daarvoor de Facebookpagina, de Instagram-account en de website van Landschap vzw in de gaten!

Reservatie en betaling

Reserveren doe je door een mailtje te sturen naar contact@landschapvzw.be. Geef duidelijk aan met hoeveel personen je wenst te komen en bezorg ons de namen en mailadressen van het volledige gezelschap. Graag ook minimaal één mobiel nummer voor communicatie in noodgevallen.

Mochten er na het lezen van dit document nog vragen zijn, dan kan je daarmee steeds terecht op +32(0)495-32 53 30 (Jan Loos) of +32(0)478-93 61 61 (Edouard Geelhand).

Zodra je een bevestiging hebt gekregen van je reservatie, mag je het passende bedrag overmaken op rekening BE70 0688 9316 6125 (BIC = GKCCBEBB) van Landschap vzw, Doornstraat 29, BE-3370 Boutersem. Pas na ontvangst van de betaling is jouw reservatie definitief.

Kort voor de gereserveerde datum krijg je van ons de exacte afspraakplaats per mail en een bevestiging van het afspraakuur (in principe 18u30). De gids krijgt dan ook jouw mobiel nummer; vermeld het dus zeker in jouw mail bij reservatie zodat er niets kan mislopen.

Word lid van Landschap vzw en huur aan ledenprijs!

Als lid van Landschap vzw krijg je niet alleen een korting op de huurprijs van de dassenhut, je ontvangt ook ons driemaandelijks natuur(foto)tijdschrift LANDSCHAP, je kan gratis of met korting deelnemen aan onze activiteiten en je geniet van tal van andere voordelen. Ontdek ze hier! Het lidgeld bedraagt maar 27 euro (per gezin/adres) op jaarbasis, waarvan je meteen 15 euro korting recupereert bij het huren van de dassenhut. Lid worden kan door 27 euro lidgeld over te maken op rekening BE70 0688 9316 6125 (BIC = GKCCBEBB) van Landschap vzw, maar je kan het lidmaatschap ook online 'kopen' in de webshop van Landschap vzw.

Contact

Mail contact@landschapvzw.be (graag je mobiel nummer al vermelden!)

Onze mobiele telefoon: +32(0)495-32 53 30 (Jan Loos) of +32(0)478-93 61 61 (Edouard Geelhand)

Overnachting nodig?

Zoek je overnachting in de streek? Dan hebben wij een gouden tip voor jou! Landschap vzw werkt samen met B&B Ard'envie in Cetturu, een klein dorpje op het grondgebied van Houffalize. De B&B ligt op ongeveer 30 minuten rijden van de dassenhut. De uitbaters van Ard'envie zijn Vlamingen die hun hart hebben verloren in dit deel van de Ardennen. Ann en Guy bedienen jou niet alleen in het Nederlands, ze hebben van het verwennen van hun gasten echt hun passie gemaakt. Je slaapt in zalige boxspring-bedden en je wordt wakker met zicht op de Echte Ardennen. Alle maaltijden zijn bereid met overheerlijke streekproducten. De B&B ligt vlakbij de woeste bovenloop van de Oostelijke Ourthe. Van hieruit sta je ook snel bij de beruchte rotspartijen van Le Hérou, de archeologische site van Le Cheslé, de talloze meanders van de Midden-Ourthe, het stuwmeer van Nisramont, de burchtruïne van La Roche-en-Ardenne of de unieke veengebieden bovenop het Plateau des Tailles. Kies je voor een verblijf in B&B Ard'envie, dan ontvang je ter plaatse een mapje 'Wild van de Ardennen' met daarin artikels - inclusief foto's en wandelkaarten - over de mooiste natuurgebieden in de regio, verschenen in ons magazine LANDSCHAP.

Contact B&B: Ann en Guy, info@ardenvie.be of +32(0)476-32 18 68, www.ardenvie.be

Bever- en landschapsgidsen

Via Landschap vzw - contact hierboven - kan je ook een bevergids boeken die je meeneemt naar een bewoonde beversite waar je 's ochtends of 's avonds bevers kunt fotograferen. Ook voor allerlei andere wenssoorten of -bestemmingen kan je een gids boeken bij Landschap vzw. Contacteer contact@landschapvzw.be of +32(0)495-32 53 30.